Energia słoneczna to przyszłość. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i potrzeby dywersyfikacji źródeł energii, jak również dużej zmienności cen energii na Towarowej Giełdzie Energii S.A. (TGE), coraz więcej inwestorów decyduje się na budowę farm fotowoltaicznych. Choć potencjał inwestycyjny jest ogromny, proces ten wiąże się z licznymi wyzwaniami prawnymi i administracyjnymi. W naszym artykule omówimy, jak krok po kroku przejść przez ten proces, aby inwestycja w farmę fotowoltaiczną przebiegła sprawnie i zgodnie z przepisami prawa.
1. Analiza lokalizacji, umowa przedwstępna na zakup terenu pod farmę / warunkowa umowa dzierżawy
Pierwszym krokiem jest wybór odpowiedniej lokalizacji. Wymaga to analizy technicznej, środowiskowej i prawnej. Należy sprawdzić, czy teren jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Jeśli tak, trzeba upewnić się, że plan dopuszcza budowę instalacji fotowoltaicznych. W przypadku braku MPZP konieczne będzie uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy.
Konieczne jest również zapewnienie sobie tytułu prawnego do terenu, na którym inwestycja ma zostać zlokalizowana. Z uwagi na to, iż proces budowy farmy jest wieloetapowy, zwykle na początkowym etapie zawierana jest przedwstępna umowa sprzedaży nieruchomości, na której ma ona zostać zrealizowana lub też warunkowa umowa dzierżawy. Nasza kancelaria opracowuje projekty takich umów oraz bierze aktywny udział w procesie ich negocjowania ze sprzedawcami/wydzierżawiającymi.
2. Badania środowiskowe
W niektórych przypadkach kolejnym etapem są badania środowiskowe, które pozwolą ocenić wpływ inwestycji na środowisko naturalne. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (a tym samym wymagają oceny oddziaływania na środowisko), zalicza się m.in. zabudowa systemami fotowoltaicznymi o powierzchni wyznaczanej po obrysie zewnętrznych skrajnych modułów paneli nie mniejszej niż:
a) 0,5 ha na obszarach objętych formami ochrony przyrody;
b) 2 ha na obszarach innych niż wymienione w lit. a) powyżej;
– z wyłączeniem zabudowy systemami fotowoltaicznymi lokalizowanej na dachach i elewacjach obiektów budowlanych.
3. Uzyskanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej
Ważnym krokiem jest uzyskanie warunków przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Należy złożyć wniosek do odpowiedniego operatora systemu dystrybucyjnego (OSD). Wniosek powinien zawierać m.in. informacje o planowanej mocy instalacji oraz lokalizacji. Na tym etapie może już pojawić się konieczność uiszczenia zaliczki na poczet opłaty za przyłączenie. Zgodnie z przepisami podmiot ubiegający się o przyłączenie źródła sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV wnosi zaliczkę na poczet opłaty za przyłączenie do sieci w wysokości 30 zł za każdy kilowat mocy przyłączeniowej.
W przypadku instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 2 MW, OSD dodatkowo sporządzi ekspertyzę wpływu takiego źródła na system elektroenergetyczny.
Po pozytywnej weryfikacji wniosku, OSD wyda warunki przyłączenia, które są niezbędne do kontynuacji procesu inwestycyjnego. Za przyłączenie pobierana jest opłata ustalana na podstawie rzeczywistych nakładów poniesionych na realizację przyłączenia, z wyłączeniem:
1) instalacji OZE o mocy nie wyższej niż 5 MW – za których przyłączenie pobiera się połowę opłaty ustalonej na podstawie rzeczywistych nakładów;
2) mikroinstalacji, za której przyłączenie do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej nie pobiera się opłaty.
Z naszego doświadczenia wynika, iż proces ubiegania się o wydanie warunków przyłączenia może być pierwszym momentem, w którym mogą pojawić się większe problemy. Z uwagi na to, iż w Polsce wiele odcinków sieci dystrybucyjnych i przesyłowych jest przestarzałych, operatorzy coraz częściej odmawiają wydania warunków przyłączenia, powołując się na brak odpowiednich warunków technicznych lub ekonomicznych. W takiej sytuacji może pojawić się konieczność wejścia w spór z operatorem oraz złożenie wniosku o jego rozstrzygnięcie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Nasz Kancelaria zajmuje się obsługą prawną takich sporów. W niektórych przypadkach muszą one nawet trafić na drogę sądową.
4. Pozwolenie na budowę
Kiedy warunki przyłączenia są już uzyskane, można przystąpić do kolejnego kroku, jakim jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Konieczne będzie złożenie projektu budowlanego oraz innych wymaganych dokumentów do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, inwestor otrzyma pozwolenie na budowę.
5. Uzyskanie koncesji
Na dalszym etapie konieczne będzie także uzyskanie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Większość farm fotowoltaicznych ma moc powyżej 1 MW, a w takiej sytuacji konieczne jest jej uzyskanie. W przypadku mniejszych instalacji wystarczające może być wpisanie do rejestru wytwórców energii elektrycznej w małej instalacji.
6. Finansowanie inwestycji
Budowa farmy fotowoltaicznej to znaczący wydatek, dlatego ważne jest zabezpieczenie odpowiedniego finansowania. Możliwości jest wiele: od środków własnych, przez kredyty bankowe, po różnego rodzaju dotacje i programy wsparcia, takie jak np. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko czy regionalne programy operacyjne.
7. Budowa i oddanie do użytku
Po uzyskaniu wszystkich niezbędnych pozwoleń i zabezpieczeniu finansowania, można przystąpić do budowy farmy. Proces budowy obejmuje montaż paneli fotowoltaicznych, inwerterów, infrastruktury towarzyszącej oraz przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Po zakończeniu prac konieczne jest uzyskanie pozwolenia na użytkowanie, które potwierdza, że instalacja została wykonana zgodnie z projektem i przepisami prawa.
8. Zawarcie umowy dystrybucji i sprzedaż energii wytworzonej przez farmę w wybranej formule prawnej
Po zakończeniu budowy farmy fotowoltaicznej i uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, kolejnym krokiem jest zawarcie umowy dystrybucji oraz umowy na sprzedaż energii elektrycznej wytworzonej przez farmę. Proces ten obejmuje kilka kluczowych etapów:
1) Zawarcie umowy dystrybucyjnej z operatorem systemu dystrybucyjnego (OSD): niezbędne jest podpisanie umowy dystrybucyjnej, która określa warunki wprowadzania energii elektrycznej do sieci. Umowa ta reguluje kwestie techniczne, finansowe oraz odpowiedzialności stron związane z dystrybucją energii.
2) Umowa sprzedaży energii: ważnym krokiem jest również zawarcie umowy na sprzedaż energii elektrycznej. Inwestorzy mogą zawierać umowy bezpośrednio z odbiorcami energii lub sprzedawać energię na rynku energii elektrycznej. Zwykle sprzedaż realizowana jest w ramach tzw. umów PPA, w modelu PPA – on site, PPA – off site lub virtual PPA.
Wsparcie prawne naszej kancelarii
Budowa farmy fotowoltaicznej to skomplikowany proces, który wymaga nie tylko wiedzy technicznej, ale także znajomości przepisów prawa i umiejętności poruszania się w gąszczu regulacji administracyjnych. Nasza kancelaria oferuje kompleksowe wsparcie na każdym etapie inwestycji, w tym:
- Analiza lokalizacji i doradztwo prawne: Pomożemy w ocenie zgodności lokalizacji z MPZP oraz w uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy.
- Uzyskanie warunków przyłączenia: Pomożemy Ci przygotować i złożyć wniosek do OSD, a w przypadku odmowy wydania warunków, odwołać się od niekorzystnej decyzji operatora.
- Wsparcie w procesie uzyskania koncesji: Pomożemy ci uzyskać koncesją na wytwarzanie energii jeżeli będzie wymagana albo też we wpisaniu Cię jako inwestora do rejestru wytwórców w małej instalacji.
- Wsparcie podczas realizacji inwestycji: Będziemy czuwać nad zgodnością prac z przepisami prawa oraz pomagać w negocjowaniu umowy o roboty budowlane z wykonawcami.
- Zawarcie umowy dystrybucji i sprzedaż energii: Pomożemy w negocjacjach i zawarciu umów dystrybucyjnych oraz PPA.
Zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Z nami przejdziesz przez cały proces sprawnie i bezpiecznie, minimalizując ryzyko oraz maksymalizując korzyści z inwestycji.
Mamy nadzieję, że nasz przewodnik po procesie budowy farmy fotowoltaicznej był pomocny. Jeśli masz pytania lub potrzebujesz wsparcia prawnego, skontaktuj się z nami. Jesteśmy do Twojej dyspozycji i chętnie pomożemy w realizacji Twojej inwestycji w zieloną energię.
